آمار مرگ و میر جوانان بر اثر سکته قلبی، در چند سال اخیر، آن قدر بالا رفته که باید باور کنیم بیماری قلبی فقط گریبان افراد بالای چهل و پنجاه سال را نمی گیرد.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، سازمان بهداشت جهانی، چندی پیش در مورد بیماری های قلبی جوانان هشدار داد. این سازمان، عوامل محیطی و اقتصادی، استرس های کاری و خانوادگی، آلودگی هوا، و کم شدن سلامت روانی افراد در عصر حاضر را مهم ترین دلایل ابتلای جوانان به ناراحتی های قلبی-عروقی اعلام کرده است. این پدیده در کشور ما نیز روند نگران کننده ای را طی کرده است

سن سکته قلبی همچنان پایین می آید.رسیدن به میانگین سنی زیر ۴۰ سال خبر نگران‌کننده‌ای است؛ یعنی هر فرد ایرانی با رفتارهای پرخطر در سن و سال جوانی در معرض مرگ طبیعی (و نه در اثر سوانح) قرار دارد.

عوامل ایجاد تصلب شرائین، (گرفتگی و سخت شدن عروق) فشار خون بالا، مصرف سیگار، رژیم غذایی نامناسب، بالابودن ژنتیکی چربی ها، استرس، و زندگی کم تحرک هستند. عوامل دیگری مثل اختلالات ژنتیکی و کمبود یک آنزیم در بدن نیز ممکن است به سکته قلبی منجر شود.

با این حساب، مرگ ناگهانی، چندان هم ناگهانی نیست. کمبود تحرک، تغذیه نامناسب و استرس های روانی، باعث تنگ شدن رگ ها می شوند.امااین اختلال، زمانی آشکار می شود که جوان به آستانه سی سالگی رسیده است.

اولین بار نیست که این خبر باعث ایجاد نگرانی می‌شود. چه این که پیش از عنوان شده بود که در گذشته سن بیماران قلبی ۴۰ تا ۶۰ سال بود اما در حال حاضر بیماران قلبی کشور جوان‌تر شده‌اند و حتی مواردی از مرگ و میر بیماران قلبی و عروقی در سنین ۲۵ تا ۳۵ سال هم مشاهده شده است.

کاهش سن سکته قلبی امری نیست که منحصر به ایران باشد، امروزه سکته قلبی ناگهانی گریبان اشخاصی را می ‌گیرد که در سن ۳۰ تا ۴۰ سالگی به سر می ‌برند. البته این امر قابل انکار نیست که سن سکته قلبی در ایران، سن مناسبی نیست و باید تدابیری برای این امر اندیشیده شود.

در بروز سکته قلبی، مجموعه‌ای از فاکتورهای موثر می‌توانند نقش داشته باشند. نکته جالب توجه در این‌جاست که ۹۰ درصد از ریزفاکتورها قابل پیشگیری است. عواملی هم‌چون وضعیت تغذیه، آلودگی هوا و استرس از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر این مساله هستند.

بخشی از دلایل کاهش سن سکته قلبی ناشی از فرآیند فزاینده “شهری شدن” است: هرچه انسان راحتی بیشتری به ‌دست بیاورد و به جای استفاده از عضلات، بیشتر از مغزش استفاده کند، ناخود‌آگاه خود را آماده سکته قلبی می ‌کند. بیشتر مسائل سکته قلبی در ایران مربوط به مصرف زیاد غذاهای چربی دار و سرانه مصرف بالای روغن نباتی جامد است.
همچنین استرس‌ها به دو طریق میزان بروز بیماری‌های قلب و عروق را افزایش می‌دهند. به این صورت که در زمان استرس هورمون‌های شیمیایی نظیر اپی نفرین ترشح و موجب تنگی عروق قلب و تشدید آترواسکلروز و پرفشاری خون می‌شود و این در حالی است که استرس از مسیر دیگری، کاهش تحرک فعالیت جسمی و ورزش را به دنبال دارد. منظور از استرس زندگی پرمشغله نیست بلکه استرس است که میزان ضربان قلب و فشار خون افزایش می‌یابد.

آلودگی هوا فاکتوری است که به طریقی مکمل در افزایش سکته‌های قلبی موثر است.اگر فردی ۷۰ تا ۸۰ درصد دچار تنگی عروق کرونری باشد آلودگی هوا این گرفتگی را ۹۰ تا ۱۰۰ درصد تشدید می کند. از طرفی، بررسی‌های مختلف نشان داده است متوسط عمر افراد در مناطق آلوده تهران در مقایسه با نقاط دارای هوای پاک و مناطق روستایی کوتاه‌تر است.

مسئله کاهش سن سکته قلبی، از معضلات نگران‌کننده سلامت عمومی کشور است؛ اما به نظر نمی‌رسد تنها وزارت بهداشت و درمان بتواند متکفل این امرشود. مسئله کاهش سن سکته را شاید بتوان مرتبط با رواج نوع خاصی از الگوی زندگی دانست. تغییر شیوه زندگی را علت اصلی زیاد بودن تعداد مبتلایان به بیماری های قلبی در ایران، در مقایسه با میانگین جهانی است. به دلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور، شهروندان مجبورند بیش از توان روحی و جسمی خود تلاش کنند که سبب ساز افزایش فشار خون، استرس، بیماری قلبی و مرگ می‌شود.

به نظر رواج شیوه‌هایی از زندگی که برای سلامت افراد و دست‌کم بقای آن‌ها با رنج جسمانی کمتر، مضر است، مسئله‌ای از سنخ “مسائل فرهنگی” است. شهروندان کلان‌شهرها به نوعی از زندگی رسیده‌اند که “نظریه خوشبختی” در آن غایب است. اندیشیدن‌ها در این باب تماماً در سقف برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت یا روزمرگی‌های همگانی محدود می‌شود. هر چند شاید برای مسئولان نیز قابل تامل باشد که چرا جامعه ایران چنین ولعی به “شهری شدن” دارد و مهاجرت به مناطق پرجمعیت‌‌تر دارد. دلیل رشد فزاینده استرس‌ در زندگی افراد معمولی چیست و البته آلودگی هوا که گفتن ندارد!