این بیماری یک مشکل سلامتی در سراسر جهان است و تعداد افرادیکه مبتلا به مراحل انتهائی بیماری کلیوی هستند و نیاز به همودیالیز دارند در حال افزایش هستند . بسیاری از این افراد واقف به بیماری خود نیستند. نارسائی کلیه معمولا به آهستگی پیشرفت میکند و بطور آنی رخ نمیدهد، ضمن اینکه در مراحل اولیه بدون علامت می باشد یا علائم اندکی دارد . با پیشرفت بیماری زمانی که توانائی کلیه ها در دفع مواد زائد و سموم به حد قابل توجهی کاهش پیدا میکند، علائم ظاهر میشوند . در مواردیکه باقیمانده ظرفیت و یا توان عملکرد کلیه ها به حدود ۱۵% برسد، میتوان گفت که خطر جدی بیمار را تهدید میکند. در این حال تنها دیالیز و یا پیوند کلیه میتواند بیمار را از مرگ حتمی برهاند. بنابراین تشخیص بموقع و پیشگیری از اهمیت خاصی برخوردار است.

   بعنوان مثال در یک کشور صنعتی نظیر آلمان حدود ۶۰٫۰۰۰ بیمار تحت درمان دیالیز قرار دارند، زیرا کلیه آنها از کارآئی لازم برخوردار نیست. در مقابل تعداد افرادیکه مبتلا به اختلالات عمل کلیه هستند به بیش از ۱۰۰ برابر یا حدود ۵ ملیون نفر میرسد.

چرا انجام تستهای مربوط به پیشگیری از بیماریهای کلیه لازم میباشند؟

     علائم محسوس اغلب زمانی ظاهر میشوند که کلیه ها دچار آسیبهای شدید شده باشند. در مراحل نخست بیماری ناشناخته میماند. افزایش فشار خون و ناراحتی های معده و روده با علائم تهوع ، استفراغ و اسهال اغلب از علائم آسیب کلیه ها محسوب میشوند. در بسیاری از موارد بیماران بعلت عدم توان دفع آب دچار افزایش غیر طبیعی آب بدن هستند.از جمله میتوان به تجمع آب در ریه ها و بافتهای دیگر بدن اشاره کرد. بعلاوه این بیماران اغلب از کم خونی ، کاهش اشتهاء ، کاهش وزن ، خارش زیاد بدن و انقباض اسپاسمی و دردناک عضلانی، بخصوص عضلات پشت پا، رنج میبرند.

توصیه میشود که از آزمایشهای پیشگیری کننده استفاده شود:

   برای این منظور میتوان از سن ۳۶ سالگی هر دوسال یکبار با مراجعه به پزشک مشاور، خود را از جهت کلیه ها ، بیماریهای مربوط به دستگاه گردش خون، از جمله اندازه گیری فشار خون و همچنین بیماری دیابت مورد معاینه و آزمایش قرار داد. با آزمایش ساده ادرار و اندازه گیری میزان پروتئین ادرار ، ارزیابی عملکرد کلیه ها بخوبی مقدور میگردد. اما باید توجه داشت که توسط این تست تشخیص غلظتهای اندک پروتئین که در شروع بیماری کلیه ظاهر میشود، مقدور نیست. ولیکن اطلاع از آن بسیار اهمیت دارد.

روشهای مدرن ونوین در تشخیص زود هنگام نارسائی کلیه:

   بکمک تستهای نوین تشخیص زودهنگام بیماریهای کلیه امکان پذیر میگردد. بدین ترتیب ارزیابی بیماریهای مختلف با حساسیتی که تا بحال سابقه نداشته است قابل انجام است.

   برای این منظور علاوه بر اندازه گیری پروتئین و آلبومین ادرار می توان با نظر پزشک از اندازه گیری سیستاتین C در خون استفاده نمود.

   بخصوص توسط سیستاتین Cارزیابی راندمان فیلتراسیون کلیه ها مقدور میگردد، زیرا نتایج آزمایش هیچگونه وا بستگی به سن، جنس و حجم ماهیچه بیمار ندارد.

   یکی دیگر از برتری های تست سیستاتین C آنست که میتوان بوسیله آن شروع آسیبهای کلیه را شناسائی کرده و بموقع به درمان آن پرداخت. این در حالیست که نتیجه تستهای دیگر مانند اوره و کرآتینین ممکن است هنوز نرمال و در حد طبیعی باشند.

   تا کنون اندازه گیری کرآتینین در خون شایعترین متد جهت ارزیابی عمل کلیه ها محسوب میشد. اما باید توجه داشت که ارزشهای کرآتینین تا حدود زیادی وابسته به سن، جنس و حجم ماهیچه در بیمار است. بعلاوه غلظت کرآتینین زمانی افزایش پیدا میکند که توان عملکرد کلیه ها به حدود ۵۰% تقلیل پیدا کند. بنابراین برای ارزیابی عمل کلیه ها بهتر است که از سیستاتین C استفاده شود.

   افزایش دفع آلبومین در ادرار نیز دلالت بر شروع آسیب کلیه ها دارد. بسته به میزان آلبومین در ادرار پزشک میتواند درجه آسیب را تعیین و به درمان مناسب بپردازد. تجربه نشان میدهد که در صورت تشخیص زود هنگام و بموقع آلبومین در ادرار و درمان بیماری مربوطه آسیب کلیه ها قابل برگشت است، بطوریکه میزان آلبومین دوباره بحدود نرمال باز میگردد. این در حالیست که در غیر اینصورت آسیب ادامه یافته و در مراحل بعد دیگر درمان پذیر نخواهد بود.

مراجع :

۱-Deutsches Krebsforschungszentrum.Früherkennung chron.Nierenerkrankungen

۲-Laboratory Dr. Limbach and Colleagues, Heidelberg

۳-Clinical laboratory diagnosis, Ed. By Lothar Thomas TH-Books Verlagsgesellschaft,gemany,2008